بنام خدا
کبیرکوه که مهمترین وبزرگترین رشته کوه استان ایلام است داری قله های متعددی می باشد که کان صیفی بلند ترین قله آن مابین شهرستانش ایلام وشهرستان ملکشاهی استان ایلام واقع شده است واز قله های مشهور دیگر آن ورزرین بوده که مسیر آن از پاکل گراب بوده وحجوش وپینله می باشد حجوش نام چشمه ای در قله کبیر کوه است که در تمام طول سال آب دارد واین مسیرکبیر کوه به همین نام مشهور می باشدکه مسیر صعود به آنها از انارهر واقع در جاده کلم بعد از پل سه دهنه می باشد قله دیگر مشهورآن لیت انار بوده که واژه ی لیت در فرهنگ کردی به بینی (دماغ و دماغه )گفته می شود.این دماغه مشرف به پل تاریخی گاومیشان در 25 کیلومتری شهرستان دره شهر ایلام است . برای صعود به این قله ی زیبا باید از روستای مراد آباد در نزدیکی های پل گاو میشان و مسیر پاکوب آن استفاده کرد واز روستای هفت آسیاب هم می شود برای رفتن به این قله استفاده کرد
کبیر کوه به نام های کَوَر یا کَوِر معروف می باشد که بلندترین نقطه این رشته کوه طولانی کان صیفی با ارتفاع ۳۰۵۰ متر می باشد
کبیر کوه که مهمترین وبلندتری کوه استان است در منطقه کوهستانی زاگرس شمالی قرار دارد و از جنوب شرق ایلام تا نزدیک اندیمشک وتاحدود رودخانه کرخه به صورت ممتد و همراه با دیواره‌های بلند کشیده شده‌است
شهرستانهای مهران وملکشاهی ودهلران وآبدانان در غرب این کوه بلند وشهرستان های بدره ودره شهر در شرق وشهرستانهای ایلام وشیروان وایوان وچرداول در شمال شرقی آن واقع شده اند
قله کان صیفی از شمال به روستای چنار باشی وروستای گنجه شهرستا ن ایلام و از جنوب به روستای چشمه پهن شهرستان ملکشاهی منتهی می‌شود. این قله بلندترین نقطه از خط الراس طولانی کبیرکوه است طول این رشته حدود ۱۸۵ کیلومتر و عرض آن بین ۴۰ تا ۹۰کیلومتر میباشد که مساحتی معادل ۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع را تحت پوشش دارد.
به صورت کلی به قله کان صیفی از هر دو جبهه شمالی و جنوبی صعود می‌شود
جبهه شمالی مسیری صخرهای وبا شیب های تند وپیش از ۷۰ درجه وزمستانها تا نیمه دوم بهار پوشیده از برف می باشد برای رفت ازمسیر شهرستان ایلام روستای چنار باشی وسپس روستای گنجه که تا روستای گنجه می شود با ماشین رفت واز روستای چنار باشی تا روستای گنجه جاده آن خاکی با شیب های تند وباریک وگردنه ای می باشد وبا مینی بوس وسایر وسایل نقلیه غیر از اتوبوس می شود به روستای گنجه رفت واز آنجا صعود را شروع کرد که در ابتدی شروع بالاتر از روستای گنجه باغ کوچکی است که کنار آن باغ چشمه ای است دیگر تا بالای قله آب وجود ندارد که هنگام صعود باید آب کافی همراه داشته باشید از کنار چشمه صعود آغاز می شود وراه آن مشخص است که حدود ۷۰۰ متر از راه کنار چشمه که تقریبا ماشین رو هم می با شد وبه کینی دروزنه می رود جلو که می روید سمت راست آن راه، راه پاکوب مسیرصعود به قله مشخص می باشد که باید از آن راه پاکوب به قله صعود وفرود کرد
مسیر جنوبی از نزدیک روستای چشمه پهن واقع در شهرستان ملکشاهی است وجاده آن آسفالت میباشد وصعوداز آن نقطه مشخصی ندارد وتا قله هم آب ندارد ولی در داخل دره بالاتر از روستا چشمه پهن چشمه فصلی دارد که امسال آن چشمه بعلت کمی بارش آب نداشت این مسیر از همان نزدیک روستا آغاز می شودو بیشتر این مسیر صعود شن اسکی و سنگلاخ است وراه پاکوب مشخصی ندارد
مسیر دیگر به قله کان صیفی از روستای چشمه پهن آغاز واز کینی په یا چشمه پهن شوهان بعد پشت کلاته گنلی بین درون بید ( دره بزرگ بید) و درون پهنای سلی ازمسیربسیار سخت وسنگلاخی که کل مسیر از درون پهنا سیلی تاقله شیب دار می باشد
آبهای شهرستان ملکشاهی وآبدانان ودرشهر وقسمتی از شهر ایلام وشهرستان بدره از کبیر کوه می باشد حیات وحش این کوه حفاظت شده کل وبز خرس پلنگ گرک گراز و... می باشد
عزالدین یاری
